(5) Mi That Hlah

466. Ziangruangah milai nunnak upat a ṭul?

  Milai nunnak cu a thianghlim a si. Curuangah upat a ṭul. A hram thok ihsin milai nunnak ah Pathian ih cangvaihnak a tel a si. Curuangah milai nunnak cu Sersiamtu thawn cat loin peh tlaih awknak an nei a si. Zokhal in milai pumsungih a um mi sualnak nei lo naute pawl cu ziangtik hman ah an that thei lo a si. Naute thahnak cu milai ih upat tlak sinak le Sersiam tu ih thianhlimnak thawn a kalh aw a si. “Sualnak nei lo mi le mi ding mi cu nan that lo pei” (Suahlannak 23:7).

467. Mah le mah ziang vek in kan humhim aw thei?

Mah le mah humhim awknak ruangin milai nun theinak daanthu kan upat a si. Mithah khal kan hrial a si. Nunnak humhim ding cu milai ih thilti theinak lawng siloin milai ih ṭuanvo tumpi pakhat khal a si.

468. Cawhkuan peknak cu ziangruangah kan tuah?

  Cawhkuan peknak ih tumtah mi cu mipi ih remnak, daihnak le hnangamnak pawl humhim ding tinak a si. Cun mawhnak a nei tu in a thilti sual mi parah sual sir in a nun can remawknak nei seh timi khal a tumtah a si.

469. Ziang vek cawhkuannak pawl pek ding a si?

  Tuah sual mi thawn mil aw in cawhkuannak pek ding a si. Acozah lam in thihnak tiangih cawhkuan pek cu a ṭul nak caan a um. Asinan, cu vek ih thihnak cawhkuan pek cu a mal zet. Ziangkhal a si le uktu acozah in sualnak a tuah tu nu lole pa ih sualsirnak le nun can ṭhinnak caan cu a pek a ṭul a si.

470. Pathian thukham panganak in ziang a dawn?

  Pathian thukham panganak ih a don mi pawl cu:

(1) Hmaiton le tumtahnak nei ih mithahnak le cu vek mithahnak ih telnak;

(2) Nau inn (pumsung) ih fa siahternak le cuvek fa siahternak ih telnak;

(3) Hmaiton in mi damlo tu cu zaang a faktuk aw tiah thi lohli dingih tuahnak lole tuamhlawm duh lonak;

(4) Mah le mah thah awknak le cu vek ih a that aw tu hnenih tel le bomnak pawl an si.

471. A thi tengteng ding mi mina biasia hnenah ziangvek sii hman theih a si?

  A thi tengteng ding tiih theih cia mi mina besia hnenah natnak a dem tertu sii hman theih a si.

472. Ziangruangah misenpi in pum sungih um fate humhim a ṭul?

Pum sungih naute a sem veten misenpi in cuih naute ih thilti theinak le nunnak cu kil khawi a ṭul. Acozah khal in a thilti theinak cu mipi le pum sungih um lai mi naute pawl ih nunnak le thilti theinak hrangah a hman a ṭul a si.

473. Mipi thinheng ter le ningzakza ih nuncan cu ziangtin kan hrial thei ding?

  Mipi thinheng ter le ningzakza ih nuncan in a ṭhalo mi tuah dingin midang a hruaikai thei a si. Milai ruangpum le thlarau kan upat ah cun hi vek nuncan ziaza ṭhalo cu kan hrial thei a si. Sualnak tuah dingin mi pakhat in midang pakhat khat thei cingin a hruaikai a si le cumi a hruaikai tu khal sualnak a tuah ve a si.

474. Kan ruang pumpi hrangah ziang vek ṭuanvo kan nei?

  Kan ruang pumpi damnak hrangah siseh midang ruang pumpi damnak hrangah siseh, ṭuanvo tumpi kan nei a si. Curuangah ruang pumpi damnak siatsuah ter tiangih zu in le rit theinak a phunphun hmannak pawl hrial a ṭul.

475. Ziang vek caan ah milai ih ruang pumpi cu leithlun fimthiamnak a phunphun ṭhansonak ding hrangah kan hmang thei?

  Mimal hrangah siseh misenpi hrangah siseh ṭhatnak a suah ter ding a si ah cun milai ruang pumpi lole taksa cu hniksaknak ah hman thei a si. Asinan, cuvek ih milai ruang pumpi kan hman tikah milai ih nunnak hrangah siseh thinlung le ruang pumpi hrangah siseh siatsuahnak ziang hman thleng lo dingin ralrin a ṭul a si.

476. Milai taksa la ih midang taksa ih ṭhin lole cu vek taksa cu midang pakhat hrangih pek a ngah maw?

  Taksa a hlu ding tu nu lole pa in a lung a kim a si ah cun midang pakhat khat hrangah pek theih a si. Asinan, a hlu tu ih nunnak siatsuah lo dingin ṭhaten ralrin a ṭul. Thih hnu khal ah cu bangtuk taksa ṭhin theih a si. Sihmansehla, a hlu ding tu nu/pa cu a thi fiang zo a si timi zo fel ta a ṭul.

477. Ziangvek tuahnak pawl in milai ruang pumpi upat lonak a cang ter a si?

  Mi bumih hruai hlonak, mi hremnak, taksa lole thinlung harsat peknak, a ṭha lomi hrangah thazang hmannak le fa hring theilo dingih milai taksa tuah hrimnak pawl in milai ruang pumpi upat lonak a cang ter a si.

478. Mithi zik pawl ziang tin kan zoh ding?

  Mithi zik pawl cu upattlak zet lole ṭhaten thi dingin zoh le bom an ṭul a si. Cun thlacamsak khal an ṭul a si. A hleice in a nung mi Pathian an ton thei nak ding hrangah sacrament pawl, ṭhimnak ah, Tikolhnak, Sualthlahnak, Bawi Jesuh Thi le Sa, ngah thei dingin bom an ṭul a si.

479. Ziang ti vekin mithi luang kan kilkhawi ding?

  Mithi luang cu duhdawtnak le upatnak thawn zoh ding a si. Meisa ur nak ruangin ni netabik ni ah thawhsalnak a um ding a si timi zumnak a hlo ter lo ding a si ah cun milai ruang cu meisa ih ur kang theih a si.

480. Remdaihnak thawn peh par aw in Bawipa in ziang in fial?

  Bawipa in “remdaihnak a tuah tu pawl cu mi thlawsuah an si” (Mt 5:9) tiah thu a sim. Thinlung daihnak tuah dingah Bawipa in in sawm. Thinhengnak le phu-hlamknak cu Bawipa ih huat mi a si. Cun mi huatnak khal Bawipa in a duh lo. Hivek ṭhat lonak pawl cu thei cing le lungkimnak thawn tuah a si le duhdawtnak thawn a kalh aw mi sual tuah a si.

481. Leitlun daihnak kan timi cu ziang a si?

Leitlun daihnak kan timi cu milai upatnak le ṭhansonak hrangih a ṭul hrimhrim mi a si. Cun ral do awknak um lo le ramkhat le ramkhat huham le cahnak zuam awknak a um lo men ruangah leitlun ah remnak le daihnak a um tiah kan ti thei lo. Leitlun daihnak kan timi cu “ziang kim remcang zet ih um” (St. Augustine) khi a si; cun “dingnak le zawnruah thiamnak ih hnaṭuan” (Issiah 32:17) khal a si.

482. Leitlun ah remnak le daihnak um thei dingin ziang mi a ṭul?

  Leitlun ah remnak le daihnak um thei dingin:

(1) Leitlung thilri pawl bangrep ten neih le kilkhawi ding;

(2) Zalen zet in pakhat le pakhat pehtlaih awk ding;

(3) Pakhat le pakhat upat awk ding;

(4) Mizawn ruah thiamnak le unau thinlung neih ding.

483. Ziang vek caan ah ralkap le ral hreihriam kan hmang thei?

  A tanglam ih dinhmun pawl a um a si ah cun ralkap le ral hreihriam pawl hman theih a si:

(1) Mi dodal tu ruangah zonzaih harsat tuarnak caan a reipi ding, a roh ding, a cang tengteng ding;

(2) A ṭha zawng le rualremnak um dingih tuah mi tidan le lamzin pawl tlam a tling lo;

(3) Ralkap le ral hreihriam pawl hman a si le hlawhtlinnak a um tengteng ding;

(4) Ral hreihriam pawl hman ruangih siatsuah ding mi pawl cu ral hreihriam pawl hmang loih siatsuah ding mi pawl hnak in a mal sawn ding.

484. Ralpi ṭih nung a um tikah zo in ṭuanvo a nei?

  Ralpi ṭih nung a um tikah acozah thu ṭhentu pawl in ṭuanvo an nei a si. Ziangah tile hi thuṭhen thei tu pawl in ramsung um mipi pawl hnenah rampi humhim dingin ṭuanvo pek theinak huham an nei a si.

485. Raldo awknak a um tikah ziaza daan in ziang a sim?

  Raldo awknak a um sungkhal ah ziaza daan cu a dik ringring a si. Ral doawknak ih a tel lo tu pawl siseh, hriamhma ngah tu ralkap pawl siseh, ral ruangih thawngtla tu pawl siseh tuamhlawm an ṭul a si. Rampi acozah ih thu el hrim ih cangvaih cu sual a si. Thil tampi siatsuah dingih cangvaihnak cu mawhter ding a si. Cuvek ṭhiamṭhiam in mipi thihnak siseh phun hnam thih hlonak siseh a tuah tu pawl cu sualpi tuah an si. Hivek ih thih hlohnak le siatsuahnak thleng lo dingin misenpi ih ṭuanvo a si.

486. Raldo awknak hrial thei dingin ziang tuah a ṭul?

  Doawknak ruangin ṭhat lonak, dingnak le tawkzawn ruah thiamlonak pawl a thlen ter ruangah doawknak cu a cang theibik in hrial tengteng a ṭul. Curuangah:

(1) Awn lo mi ram le milai pawl hnenah ral hreihriam zuar lo ding;

(2) A dik loin sumpai tuahnak le pehtlaih awknak tuah lo ding;

(3) Miphun thleidannak le biaknak thleidannak hrial ding; le

(4) Iksiknak, pakhat le pakhat zum lo awknak, hngalnak le phu hlamnak pawl hrial ding.

Himi pawl kan hrial a si le daihnak tuahnak le doawk hrialnak ah kan tel ve tinak a si.