Pope Leo XIV in Mino pawl hnen Technology in Christian zumnak  nunramah a tha mi thil ih hmang dingah sawm.(Noveber 21, 2025)

Pope Leo XIV in Indianapolis ih hmun khat ih a tongaw khawm mino minung 15000 luan thawn online , ihsin Khrih thawn pawlkom thei dingah, zumnak thuk zet thawn naih dingah le harhdam zet in technology fimnak kha hmang thiam dingah le Pawlpi ih thu relnak ah ramkhel hminsinnak pawl hmang )lo dingah tiah mino pawl sawm phah in a rak forh fial.

American Indianapolis Myo ih tuah mi National Catholic Youth Conference (NCYC) ah a tel tu mino 15000 luan in Tlawngkai ninga ni ah video link in Pope Leo thawn hmuaw in thurel tlangnak an rak nei. Cui online tonawknak ah Katie Prejan McGrady in hoha in a rak sim ih Catholic mino 6 in Pope hnen Sacraments thu, thinlung harhdamnak thu, artificial intelligence thu le Pawlpi ih hmailam lam thu pawl an hmuh dan kha an rak sut.

Thusuhnak a thokah Pope Leo in hmunkhat ah a ram a pumkhawm aw mi American mino pawl ih zuamnak kha a rak lawm ih nan mai Parish Communities sung ciarah thatho zet in tel thei dingah a rak sim. Hi pumkhawm nak ah mino pawl hrangah Missa sungih telnak, Bawipa thi le sa hmai ih thlacamnak le sannak, sualthlahnak pawl cohlannak in Bawi Jesuh tong thei dingah caan tha pakhat a si tiah a rak sim.

A hmaisabik ih Pope hnen an suh mi cu sualnak kan tuah ngah pang tikah lole mipakhat khat parah thin naa dingin kan tuah ngah tikah Pathian ih zaangfahnak cu ziangti vekin kan co thei ding ti a si. Pope Leo XIV in Pathian hnen zaangfah dilnak le sualthlahnak karlakah Pathian in sual nak a ngai dam thei ti mi zumnak in mitin hrangah a harsa mi pakhat a si theu thu cohlang in a rak sim.

Sualnak cu a cemnak a si lo tiah a sim ih “Pathian ih zaangfahnak kan dil tinten in thlahsak theu tiah a rak sim. Cuihlei ah Pope in thusuhnak thawn pehpar in “Pathian in mi sual ngai dam dingah a bang lo, a bangtu a diltu kan mah pawl kan si” tiah a rak sim.

“Pathian ih thinlung cu kan mai thinlung vek a silo” tiah Pope in a sim. Pathian in a hlo mi Tuu pakhat hawl dingah ziangtik hmanah a banglo ti khal in pehbet in a rak sim.

Pope in mino pawl hnen sualthlahnak Sacrament (Sacrament of Reconciliation) sungah Jesuh Khrih thawn tongaw thei dingah a rak sawm ih tlaitluang ten mai sualnak kha kan sim asi ah cun Puithiam ih sual thlahnak in Jesuh Khrih ih sualngaidamnak cohlang dingah tha pe in a rak sim.

Cuihnu ah Pope in thinlung harhdamnak thawn pehpar mi buainak pawl riahsiatnak, thinlung nuam lo ih umnak, khuaruah harnak thu an suh mi pawl pehbet in a rak let.

Pope in thinlung ih harsatnak pawl kha thlacamnak thawn a mah ah ap in Jesuh Khrih thawn pehtlaih nak thuk ter dingah an zaten a rak sawm. Pope in daiten tik cu caan la in mai thinlung sungih a um mi hmuahhmuah a cekci in a mah hnen sim a theih thu fiangzet in a rak sim. Cuihlei ah Bawipa Thi le Sa upat peknak in Nang in Jesuh Khrih na zoh thei vekin Jesuh khal in nangmah kha duhdawtnak thawn a lo zoh ti kha kan thei thei ti khal in pehbet in arak sim.

Pope in pehbet in a sim mi cu mino pawl in nulepa pawl, Saya pawl, Puithiam pawl, mino dinhmun in rinsan tlak mi upa pawl thawn pehtlaih dingah tha a rak pe. Asan cu Pathian in minung pakhatkhat hnen in mino pawl hnen ah a sim thei thu fiangzet in a rak sim.

Cui hlei ah Pope in tleirawl pawl hnen nunram ih harsatnak pawl le buainak pawl karlakah Jesuh hnen naih in hawl dingah  le rualpi tha ngah dingah thlacam ding khal in a rak forhfial. Pope in a rak sim mi cu  mino pawl tamsawn in “zohman in in theihthaim sak lo”tiah an ruat thei theu ih hi tivek thinlung ruahnak in an mah pawl kha a dangte ih thleidang ih um dingah a hip thei thu ralrinnak a rak pek. Cuitlun ah hi ti vek ruahnak na neih tikah “keimah theihthiam saktu cu bawipa nangmah lawng na si” tiah thlacam dingah tha a rak pe ih Pathian ih lamhmuhnak kha rinsan dingah a rak sawm.

Technology thiamnak in zumnak parah ziang mi that hnennak a pe ti mi thusuhnak a sannak ah Pope Leo in peng thawngziat hanglo ih a um tu pawl hman pehthai awknak a pe thei tu fimthaimnak cu hman a tlak mi a si tiah a rak sim. Technology in minung pawl ih hnatuah daan pawl kha tha zet in a bawm thei hleiah kan Christian zumnak nunram tha zet in nungnak ah a thupi mi tidaan hrek khat pawl a tuah thei thu a sim. Cui hleiah thlacamnak, Bible cathianghlim zoh felnak, zumnak thuhla pawl kha tamdeuh in thei in hawl thiam thei dingah a tui fimthiamnak technology in a pek thei mi mangbangza in a tha mi thilri a si thu khal pehbet in arak thei ter.

Cuitlun ah Pope in technology fimnak cu pakhat le pakhat hmu aw thei dingin a pehthlai ter theinak pawl khal aiawh a thei lo vekin Bawipa Thi le Sa biaknak le thawinak mah rori tel nak kha ziang fimthiamnak phun hman in a lem in an ret thei lo thu fiangzet in a rak sim. Curuangah Catholic mino pawl hnen  screen time ( Phone hmannak) kha tumtahnak famkim thawn hmang dingah, Techonology cu nunramah bawmnak pe ding lawngah a si ih nunram kha uk tu ding a si lo thu a rak sim.

Pope in a sim hrih mi cu artificial intelligent (AI) in kan nunram sungah a thupi mi pakhat ah a cang ih AI hi ziangtizawngin kai in hman ding ti mi lawng silo in minung pawl khal maifimnak thawn mahte tuanvo la thei in harhdamten thuthen thei dingah lamhmuh a tul thu khal a rak sim. “AI hmannak ih Tool pawl in zumnak le fimthiamnak lamah a bawm a tul , a donkhamtu a si lo ding kha a thu pi” tiah a rak sim.

“AI hmannak ah minung sinak ih thansonak kha siatter lo dingah ralring aw” tiah a sim. “AI um lo khal in nangmah te ruat thiam, tuah thiam, bawl thiam thei ding kha na hman daan kha ralring aw. Ai in na nei mi zumnak ih manhlat zia ai a awh thei lo.”

Cui hnu ah Pope in Pawlpi hmailam dinhmun thuthawn pehpar in thusuhnak a sannak ah Jesuh in Peter hnen ih a sim mi thukamnak kha mangsal in “Cui Pawlpi cu thihnak hman in a neh thei lo ding” ti mi thusuhnak a rak let.

Jesuh ih tuisun kan hnen ih in dil mi pawl zumnak thawn kan thlun sungah cun Pawlpi cu hmailam hrangah mancia in a rem thei ding” tiah a rak sim. Kum thawnghnih harsatnak lakah Pathian thiangthlarau ih lam hruainak in lam a hmuh thu khal mangter in a rak sim. Netabikah Pope Leo in Pawlpi ih hmailam hrangah mino pawl hnen in ruahsanak a neih thu a sim ih a ra lai ding mi kum pawl ah Pawlpi sungah tel in bawm dingah a rak sawm.

Zumnak thu rel tikah ramkhel lam phun in hmang lo ding khal ah ralrinnak a rak pek. Pawlpi cu ziangvek ramkhel lam thuthawn khal a pehpar aw lo. A ngaingai ah cun Pawlpi ih tuahnak in nangmai duhdawtnak kha a kom sak ih duhdawtnak thawn ruat thiam le tuah thei dingah a bawm a si.

A cemnak ah Pope in American ih Catholic mino pawl Pathian ih kawhnak aw ngai in innsang, Puithiam le religious life ah mah te Pathain ih kawhnak then thiam dingah a rak forhfial.

“Na nunram kha thazet in ap in nunpinak hnak ih tha ziang a um lai ding” tiah a rak sut. “Leilungpi in missionaries a tul. Jesuh Khrih hnen ih na hmuh mi tleunak le lungawinak kha hlawm dingah a tul” tiah a rak sim. Hi mi thuthang cu Vatican thuthangin a tawizawng le a remcang ding zawngin kan ngan mi a si.

Photo courtesy – Catholic news Agency

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *